บทความประจำวัน วันนี้เสนอเรื่อง “สุนัขกัดหรือข่วน แต่สุนัขฉีดยากันพิษสุนัขบ้าแล้ว ต้องไปพบแพทย์หรือไม่” ท่านผู้ฟังครับ/คะ หลายท่านคงเคยได้ยินเกี่ยวกับการโดนสุนัขกัดหรือข่วน อาจทำให้เกิดโรคพิษสุนัขบ้า แต่หากสุนัขนั้นได้รับการฉีดยากันพิษสุนัขบ้าแล้ว ผู้ที่โดนกัดนั้นไม่จำเป็นต้องไปพบแพทย์ เรื่องนี้จริงหรือไม่ วันนี้เรามีคำตอบมาฝากครับ/ค่ะ การที่สุนัขกัดหรือข่วน หรือสัตว์อื่น ๆ ที่สามารถนำเชื้อพิษสุนัขบ้า เช่น แมว ค้างคาว สุนัขจิ้งจอก หรือแรคคูนกัด เราต้องประเมินความเสี่ยงหลายด้าน เริ่มตั้งแต่การสังเกตว่าสุนัขมีอาการอย่างไร ทำไมถึงกัด เพื่อประเมินว่าสุนัขนั้นมีโอกาสติดเชื้อพิษสุนัขบ้าหรือไม่ สังเกตลักษณะแผลว่าแผลใหญ่มากขนาดไหน บริเวณใด มีความลึกขนาดไหนถึงอวัยวะสำคัญหรือไม่ เช่น โดนกระดูกหรือข้อหรือไม่ ผู้ที่โดนสุนัขกัดหรือข่วนได้มีการฉีดวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้า หรือวัคซีนป้องกันบาดทะยักแล้วหรือไม่ ฉีดครบหรือไม่ และฉีดครั้งล่าสุดเมื่อใด ทั้งนี้ มีวิธีการดูแลภายหลังจากโดนสัตว์กัดหรือข่วนเบื้องต้น มีดังนี้ ครับ/ค่ะ 1. เริ่มจากล้างแผลให้สะอาดทันที ด้วยน้ำและสบู่อย่างเต็มที่ สามารถป้องกันได้เกือบร้อยละ 90 โดยอาจพิจารณาล้างด้วยโพรวิโดนไอโอดีน ซึ่งสามารถฆ่าเชื้อไวรัสได้ 2. นำสิ่งแปลกปลอมออกจากแผล โดยห้ามเย็บปิดแผล 3. รีบไปพบแพทย์ โดยแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์จะเป็นผู้ประเมินว่าจำเป็นต้องฉีดวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้า หรืออิมมูโนโกลบูลินหรือไม่ และจำเป็นต้องฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยักด้วยหรือไม่ 4.ประเมินสัตว์เบื้องต้น โดยสุนัขหรือแมวหากไม่มีอาการในเบื้องต้น และหากเป็นไปได้ให้ขังสัตว์ไว้ดูอาการอย่างน้อย 10 วัน เมื่อมีอาการเมื่อไร ให้ยาป้องกันทันที ส่วนค้างคาว สุนัขจิ้งจอก หรือแรคคูน ซึ่งดูอาการยาก ควรให้ยาป้องกันทันที และสัตว์ชนิดอื่น ๆ เช่น หนู กระต่าย กระรอก มีโอกาสติดเชื้อพิษสุนัขบ้าน้อย ให้ปรึกษาแพทย์และนักสาธารณสุขเพื่อสังเกตอาการและประเมินเป็นราย ๆ ไป ครับ/ค่ะ ท่านผู้ฟังครับ/คะ แม้ว่าจะได้รับการฉีดวัคซีนไปแล้ว แต่โอกาสในการเป็นโรคพิษสุนัขบ้าก็ยังมีอยู่ หากได้รับเชื้อเป็นจำนวนมาก หรือถูกกัดบริเวณที่มีเส้นประสาทจำนวนมากก็อาจทำให้เกิดการติดเชื้อได้ ดังนั้นให้รีบไปพบแพทย์ทันที หากปล่อยทิ้งไว้จนเชื้อเข้าสู่ระบบประสาทจนแสดงอาการป่วย ยาหรือวัคซีนจะไม่สามารถรักษาให้หายได้ ซึ่งอาจถึงแก่ชีวิตได้ครับ/ค่ะ จบบทความประจำวัน เรื่อง “สุนัขกัดหรือข่วน แต่สุนัขฉีดยากันพิษสุนัขบ้าแล้ว ต้องไปพบแพทย์หรือไม่” เรียบเรียงโดย ปาลิตา คณาเดิม / เตชินท์ มัชฌันติกะ ท่านผู้ฟังที่สนใจบทความดังกล่าว สามารถดาวน์โหลดได้ที่เว็บไซต์ สถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย radiothailand.prd.go.th หรือติดต่อได้ที่ส่วนกระจายเสียงในประเทศ โทรศัพท์ 0 2277 3804 ในวันและเวลาราชการ ที่มา : อ.พญ.รพีพรรณ รัตนวงศ์นรา มอร์ด สาขาวิชาโรคติดเชื้อ ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล