บทความประจำวัน วันนี้เสนอเรื่อง “โทษภัยอันตรายจากการใช้สมุนไพรไม่ถูกต้อง” ท่านผู้ฟังครับ/คะ สมุนไพรขึ้นชื่อว่ามีประโยชน์ในการรักษาโรคภัยไข้เจ็บต่างๆ มากมาย แต่ในทางตรงกันข้าม สมุนไพรก็สามารถให้โทษและอันตรายแก่ผู้ใช้ได้ หากไม่รู้จักใช้หรือใช้ไม่ถูกต้อง ครับ/ค่ะ ทั้งนี้ โทษและอันตรายจากการใช้สมุนไพร สามารถแยกออกเป็น 3 ประการ ดังนี้ 1. อันตรายที่เกิดจากโรคที่ขาดการรักษา เช่น โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน หรือโรคหืด ซึ่งแพทย์ปัจจุบันยังไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ ช่วยได้เพียงการให้ยาเพื่อบรรเทาอาการและป้องกันโรคแทรกซ้อน บางคนอาจทานยาจนเบื่อ เลยหยุดทานยา และหันมารักษาด้วยสมุนไพรแทน แต่สมุนไพรหลายชนิดอาจไม่มีประสิทธิภาพในการรักษาโรค นอกจากนี้โรคที่เป็นอาจไม่แสดงอาการชัด ทำให้เข้าใจว่าโรคหายแล้วจึงหยุดการรักษาที่ถูกวิธีไป ซึ่งนานไปโรคเดิมอาจกลับมากำเริบ และส่งผลอันตรายต่อร่างกายได้ 2. อันตรายที่เกิดจากฤทธิ์ของสมุนไพรโดยตรง โดยสมุนไพรหลายชนิดจะมีสารเคมีที่เป็นพิษร้ายแรงปะปนอยู่ ถ้าได้รับเข้าไปจะทำให้เกิดอาการจากพิษนั้นๆ เช่น มะเกลือ ผลของมะเกลือเมื่อแก่เต็มที่จนมีสีดำอาจจะมีสาร Naphthalene (แนฟทาลีน) ซึ่งเป็นพิษต่อประสาทตาโดยตรง หรือ ยี่โถ ซึ่งมีพิษอยู่ในใบของมัน หากได้รับสารนี้จะทำให้หัวใจเต้นช้าลงและอาจหยุดได้ 3. อันตรายจากสารเจือปนในสมุนไพร ซึ่งทางคณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี ได้ทำการตรวจวิเคราะห์ยาสมุนไพรเพื่อหาสารเจือปนที่จะเป็นอันตราย พบว่าส่วนใหญ่จะมีส่วนผสมของ Arsenic (อาร์ซินิค) หรือสารหนู 60% และสารสเตียรอยด์ กว่า 30% นอกจากนั้นยังมีสารอันตรายอื่นๆ อีกมากมาย ครับ/ค่ะ โดย Arsenic (อาร์ซินิค) หรือสารหนู ถือว่าเป็นยาอันตราย ในตำราแพทย์โบราณเชื่อว่าสารนี้มีคุณสมบัติกระตุ้นให้กระชุ่มกระชวย แต่ถ้าได้รับมากเกินไปอาจจะเกิดพิษได้ ซึ่งผู้ป่วยที่ได้รับสารพิษนี้อาจมีโอกาสเป็นมะเร็งได้มากขึ้นด้วย ส่วนสารเตียรอยด์นั้นมีคุณสมบัติบรรเทาอาการของโรคหลายชนิด หากใช้นานๆ จะมีอาการข้างเคียงและอันตรายมาก หากใช้ติดต่อกันนานจะทำให้ติดยา และถ้าหยุดยาเฉียบพลันอาจทำให้ช็อกได้ สารปรอท หากมีผสมในสมุนไพร จะทำให้เกิดพิษ มีอาการปากเปื่อย เหงือกอักเสบ ไตวาย เป็นต้น สารตะกั่ว เป็นที่รู้จักกันดี ทำให้มีอาการปวดท้อง โลหิตจาง กล้ามเนื้ออ่อนแรงจากปลายประสาทผิดปกติ เป็นต้น ท่านผู้ฟังครับ/คะ การใช้สมุนไพรเปรียบเสมือนดาบสองคม สิ่งใดก็ตามที่มีประโยชน์มากสิ่งนั้นก็อาจมีโทษได้เช่นกัน เพราะฉะนั้นการใช้สมุนไพรก็ควรจะใช้อย่างระมัดระวัง ศึกษาสรรพคุณให้เข้าใจอย่างถ่องแท้ หรือปรึกษาผู้รู้ ผู้เชี่ยวชาญก่อนใช้ ครับ/ค่ะ จบบทความประจำวัน เรื่อง “โทษภัยอันตรายจากการใช้สมุนไพรไม่ถูกต้อง” เรียบเรียงโดย นฤนาถ แข็งขัน / เตชินท์ มัชฌันติกะ นำเสนอ ท่านผู้ฟังที่สนใจบทความดังกล่าว สามารถดาวน์โหลดได้ที่เว็บไซต์ สถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย radiothailand.prd.go.th หรือติดต่อได้ที่ส่วนกระจายเสียงในประเทศ โทรศัพท์ 0 2277 3804 ในวันและเวลาราชการ ที่มา: ศูนย์พิษวิทยารามาธิบดี